Kiezers in Friesland moeten verder reizen voor hun stem op maandag of dinsdag

Langer open

Vanwege de coronamaatregelen zijn de stembussen dit jaar langer open. Het advies aan mensen jonger dan zeventig jaar is om woensdag 17 maart te komen stemmen. Zo kunnen zeventigplussers op de rustigere maandag en dinsdag stemmen.

Gemeenten mogen zelf bepalen hoeveel stemlokalen ze op maandag en dinsdag openstellen. Daardoor zijn er verschillen te zien. Heerenveen heeft met zes van de 36 locaties relatief veel stemlocaties opengesteld. Daar komen nog eens vier stembureaus in de verzorgingshuizen bij, die exclusief voor bewoners opengaan. ,,Op die manier proberen we het onze kwetsbare inwoners makkelijk te maken om veilig te stemmen”, legt woordvoerder Richtsje Stornebrink uit.

In Leeuwarden is omwille van de veiligheid juist niet gekozen voor stemlocaties in het verzorgingshuis. Daar kunnen zeventigplussers maandag en dinsdag op veertien van de tachtig stemlocaties terecht, verspreid door de gemeente. Daarnaast kunnen ze, net als al hun leeftijdgenoten in Nederland, stemmen per post.

Misgegaan

In de gemeente Leeuwarden is er iets misgegaan met die tweede zending, meldt ze in een persbericht. Zeshonderd tot achthonderd mensen hebben door een fout bij de drukkerij per ongeluk twee retourenveloppen ontvangen, in plaats van één retourenvelop en één voor het stembiljet. Deze mensen krijgen zo snel mogelijk juiste exemplaren en een uitleg toegestuurd. De gemeente kreeg vijftien telefoontjes. In totaal wonen in Leeuwarden 16.500 zeventigplussers.

Andere gemeenten met relatief minder stemlocaties op maandag en dinsdag zijn Súdwest-Fryslân (acht van de 63), Noardeast-Fryslân (vier van de 43) en De Fryske Marren (vier van de 44). Op de eilanden Vlieland en Schiermonnikoog is maar één stembureau beschikbaar, dat drie dagen lang open blijft.

Mensen van zeventig jaar en ouder kunnen daarnaast per post hun stem uitbrengen. Deze envelop moet uiterlijk aankomende vrijdag verstuurd worden om nog mee te tellen in de uitslag. Wie wil, kan het stembiljet ook op een afgiftepunt - vaak het gemeentehuis - afgeven.

Minimaal één afgiftepunt

Gemeenten zijn verplicht om minimaal één zo’n afgiftepunt open te stellen voor bewoners. Friese gemeenten hebben bijna allemaal ook maar één zo’n punt. Alleen de gemeenten Smallingerland (twee), Harlingen (drie) en Waadhoeke (drie) hebben meer dan één afgiftepunt. De twee grote gemeenten Súdwest-Fryslân en Leeuwarden hebben maar één punt. De twee grote gemeenten Súdwest-Fryslân en Leeuwarden hebben maar één punt. ,,We hadden achteraf met ons heropende gemeenteloket in Bolsward een tweede locatie kunnen openen”, zegt Wendelin Wielenga namens de gemeente Súdwest Fryslân. ,,Maar we wisten niet dat het loket nu al open zou zijn.”

Zeventigplussers krijgen uiterlijk morgen de tweede envelop thuisbezorgd. De eerste envelop met de stempas is al bezorgd. In de tweede envelop zit een briefstembiljet, een retourenvelop en een uitleg over het briefstemmen. Het stembiljet moet in de daartoe bestemde envelop, die in zijn geheel in de retourenvelop moet worden verstuurd. Uiterlijk vrijdagmiddag moet de brief op de brievenbus gegooid zijn, of ingeleverd bij een van de gemeentelijke afgiftepunten.

Geen toename

Er lijkt dit jaar geen enorme toename van stemlocaties, ondanks een wens vanuit de Tweede Kamer. In de meeste Friese gemeenten is het aantal stemlocaties gelijk of zijn het er iets minder dan bij de vorige parlementsverkiezingen in 2017. In veel gemeenten zijn vanwege ruimtegebrek en aanvullende veiligheidseisen schoolgebouwen en verzorgingshuizen afgevallen.

Er zijn in Fryslân geen drive through-stemlocaties. Wel koos Heerenveen ervoor een tent op te zetten als alternatieve stemlocatie bij het gemeentehuis. ,,Zo raken de stromen mensen die het gemeentehuis moeten bezoeken en die moeten stemmen niet door elkaar”, zegt Stornebrink.

Voldoende vrijwilligers

Voor alle Friese stembureaus zijn momenteel voldoende vrijwilligers beschikbaar. Stembureauleden en tellers mogen zich, als zij dat willen, zowel voor als na het werken op het bureau laten testen op het virus, ook als zij geen klachten hebben.

Er gelden extra maatregelen in het stemlokaal. Kiezers moeten bij het stemmen een mondkapje dragen en ze moeten hun handen schoonmaken. Voordat iemand mag stemmen, wordt een gezondheidscheck gedaan met een vragenlijst.

Dit artikel werd geplaatst op 10 maart 2021 op de website van het Friesch Dagblad.